PFAS en drinkwater
Evides levert 24 uur per dag, 365 dagen per jaar, veilig en schoon drinkwater: onze voornaamste bron is oppervlaktewater, uit de rivieren - de Maas en het Haringvliet. Daarnaast is een klein deel afkomstig uit grondwater (winputten in Dordrecht en de Brabantse Wal). Het geleverde drinkwater voldoet aan alle zeer strenge kwaliteitseisen van de Nederlandse Drinkwaterwet en de Europese drinkwaterrichtlijn.
In de lucht, de bodem en het water komen niet-natuurlijke (antropogene) stoffen voor, die afkomstig zijn van consumenten, uit de landbouw en van de industrie. Denk aan medicijnresten, bestrijdingsmiddelen en chemische stoffen. We controleren onze bronnen op deze stoffen. Heel veel stoffen verwijderen we met onze zuiveringstechnieken voor drinkwater. Van sommige stoffen, zoals perfluorverbindingen (PFAS), treffen wij nog sporen aan. Ook hiervoor geldt dat ons drinkwater voldoet aan alle geldende wettelijke normen en richtwaarden die de overheid heeft bepaald.
Lees hier meer over de laatste ontwikkelingen.
Wat zijn PFAS?
PFAS is de verzamelnaam voor meer dan 6.000 chemische stoffen waarin onder andere een combinatie van fluorverbindingen en alkylgroepen voorkomt. Bekende voorbeelden zijn PFOS, PFOA en GenX. PFAS zijn bestand tegen hoge temperaturen en zijn water-, vuil-, en vetafstotend. Daarom worden ze veel gebruikt in industriële toepassingen en consumentenproducten. Denk aan de antiaanbaklaag in pannen, cosmetica, textiel, brandblusschuim, schoonmaakmiddelen of smeermiddelen. PFAS komen van nature niet voor in het milieu, maar worden uitgestoten en geloosd door fabrieken tijdens het productieproces. Via de lucht en het afvalwater verspreiden PFAS zich naar de bodem en het oppervlaktewater. PFAS breken slecht af en blijven daardoor bijna oneindig in het milieu aanwezig. Ze worden daarom ook wel forever chemicals genoemd. Het is daarom belangrijk te voorkomen dat zich meer van deze stoffen in onze leefomgeving ophopen.
Zie ook: https://www.rivm.nl/pfas
PFAS en drinkwaternormen
Eind 2020 werd de herziening van de Europese drinkwaterrichtlijn goedgekeurd. Deze Europese drinkwaterrichtlijn zal voor januari 2023 omgezet worden in Nederlandse wetgeving. De normen voor PFAS in die richtlijn zijn: 100 nanogram PFAS per liter voor de som van een lijst van 20 stoffen uit de PFAS-familie (=EDR-20 norm) of 500 nanogram voor het totaal aan PFAS-soorten. Een nanogram is zo klein als eenmiljoenste deel van een suikerkorrel.
Meetresultaten bronnen en drinkwater
Evides controleert de drinkwaterbronnen en het drinkwater op heel veel verschillende stoffen, waaronder PFAS. De analysetechnieken om PFAS nauwkeurig te meten verbeteren steeds. Hierdoor kunnen we heel nauwkeurig zeer kleine hoeveelheden meten. Sinds begin 2022 monitoren we volgens de nieuwe meetmethoden PFAS in onze bronnen en in het gezuiverde drinkwater. De analyseresultaten worden getoetst aan de hiervoor genoemde EDR-20 norm.
In het oppervlaktewater van de Maas en het Haringvliet treffen we sporen aan van PFAS. Ook zien we hele kleine hoeveelheden terug in het drinkwater. Alle waarden liggen onder de geldende normen voor drinkwater en de nieuwe Europese drinkwaternorm die in januari 2026 ingaat.
Resultaten bronnen en productielocaties:
Conclusie: Het geleverd drinkwater op alle locaties van Evides voldoet aan de toetsingswaarden van Europese drinkwaterrichtlijn.
Hieronder kunt u per productielocatie doorklikken op een grafiek.
Per bron en productielocatie zijn twee grafieken beschikbaar:
- Grafiek op basis van het aantal nanogrammen per liter afgezet tegen de Europese drinkwaterrichtlijn van 100 nanogram/liter.
- Grafiek op basis van equivalenten PFOA nanogram per liter (ng/l). Dit wordt weergegeven in PEQ ng/l. Bij deze waarden worden de waarden van de PFAS-soorten berekend en gewogen op basis van hun impact op de gezondheid. Het RIVM heeft de weging hiervoor bepaald. Voor deze optelling geldt nog geen normstelling.
| Toelichting op de grafiek: | |
|---|---|
| Som EDR: | Dit zijn de resultaten van de PFAS-20 norm-stoffen (per 1-1-2023 zijn 3 stoffen toegevoegd), excl. EFSA-4. Zie linkerzijde van de pdf voor specifieke stofnamen. |
| Som EFSA-4: | Dit zijn de resultaten van PFOA, PFOS, PFNA, PFHxS. Dit zijn de stoffen die uit de EFSA opinie |
| Som NL2: | Dit zijn de resultaten van Dona en GenX (beiden vervanger klassieke PFAS) |
| Som EDR20 + NL2: | Dit zijn de resultaten van de EDR, EFSA-4 en NL2 tezamen |
Klik op de bron of productielocatie voor de meetresultaten:
Meer weten over op welke stoffen we het drinkwater controleren en de resultaten? Ga dan naar deze pagina.
Standpunt Evides: Bronbescherming en verbod op lozing PFAS
Evides vindt dat PFAS-stoffen, niet thuishoren in het milieu, én al helemaal niet in bronnen voor drinkwater. Wij pleiten daarom ook voor een nationaal en Europees totaalverbod op PFAS (productie, uitstoot en toepassing van) en snelle reductie van PFAS emissies. Want wat er niet in bronnen voor drinkwater zit, hoeven wij er niet uit te zuiveren.
Bovendien is het lozen van dit soort stoffen in strijd met de doelstelling van de Kaderrichtlijn Water. Deze beoogt dat de watertoestand van grondwater en oppervlaktewater in algemene zin en daarmee ook de kwaliteit van de bronnen voor de productie van drinkwater niet mag achteruit gaan en lozingen van prioritaire stoffen worden verminderd en van gevaarlijke prioritaire stoffen geleidelijk worden beëindigd of worden gestopt. Het streven is om de inspanningen die drinkwaterbedrijven doen om schoon en gezond drinkwater te produceren te verlagen.
Ontwikkelingen
Evides volgt continue de ontwikkelingen rond (nieuwe) niet-natuurlijke stoffen in het milieu, zodat wij daar op in kunnen spelen met onze zuiveringstechnieken voor drinkwater. Op die manier kunnen we onze klanten betrouwbaar drinkwater blijven garanderen dat voldoet aan de strenge eisen van de Drinkwaterwet.
Laatste ontwikkelingen rondom PFAS
- Meer informatie over de lokale situatie in Dordrecht.
- 6 juli 2023: Tussenrapportage onderzoek RIVM over PFAS in voedsel en drinkwater. Een update van het rapport van 19 oktober 2022.
- 3 juni 2023 uitzending van Argos over de vraag waarom bedrijven die PFAS lozen niet opgespoord worden en hoe dat wel mogelijk zou zijn.
- 13 januari 2023 diende Nederland samen met Denemarken, Duitsland, Noorwegen en Zweden een voorstel in bij ECHA voor een Europees verbod op PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen).
- 19 oktober 2022: reactie van Evides op het rapport van RIVM van 19 oktober
- 19 oktober 2022 verscheen het rapport van het RIVM waarin het PFAS in Nederlands drinkwater heeft vergeleken met de nieuwe Europese Drinkwaterrichtlijn en relatie met gezondheidskundige grenswaarde van EFSA.
- Op 4 juni 2021 informeerden het ministerie van I&W en minister MZS de Tweede Kamer over het vervolg onderzoek van RIVM naar de beoordeling van grenswaarden PFAS in voedsel, bodem, lucht en (drink)water. Klik hier voor meer informatie.
- In september 2020 verscheen het rapport van de wetenschappelijke opinie van de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) over de gezondheidsrisico’s door de aanwezigheid van PFAS in voedsel.
- website RIVM over PFAS
Meer weten?
Voor meer informatie over PFAS in het milieu en tot stand komen van richtwaarden, verwijzen wij door naar de informatie van het RIVM. Nog vragen voor ons, neem dan contact op met onze Waterkwaliteitsafdeling.
Zie ook ' Drinkwater: wat zit er in' voor meer informatie over waterkwaliteit.